Ana Sayfa Biyografiler Orhan Pamuk
Orhan Pamuk

Orhan Pamuk

Roman Yazar?, Yazar Do?um 07 Haziran, 1952 ?stanbul E?itim ?stanbul Üniversitesi ?ktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü Burç ?kizler

Yazar. 7 Haziran 1952 tarihinde ?stanbul’da do?du. Ni?anta?? semtinde büyüdü ve ortaö?renimini ?stanbul Robert Koleji (1970)’de bitirdi. Bir süre ?stanbul Teknik Üniversitesi Mimarl?k Fakültesi’nde okuduktan sonra ?stanbul Üniversitesi ?ktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü (1977)’den mezun oldu. Bitirdi?i enstitüde yüksek lisans ö?renimi gördü. Yirmi üç ya??nda di?er u?ra??lar?n? b?rakarak yaln?zca yazarl??? u?ra? edindi. Edebiyata 1970’li y?llar?n ba?lar?nda “Yeditepe” dergisinde yay?mlad??? ?iirlerle girmi?ti. Sonra a??rl?kl? olarak öykü, roman ve deneme yazarl???na yöneldi.  
Antalya Film Festivali kapsam?nda düzenlenen bir yar??mada “Hançer” adl? hikâyesiyle üçüncülük kazanm??t?. “Karanl?k ve I??k” adl? roman dosyas?yla 1979 Milliyet Roman Yar??mas?nda birincilik ödülünü Mehmet Ero?lu ile payla?arak ad?n? duyurdu. “Cevdet Bey ve O?ullar?” (1982) ad? ile yay?mlad??? ayn? romanla 1983 Orhan Kemal, 1984 Madaral? roman ödüllerini kazand?. “Sessiz Ev”in Frans?zca çevirisiyle 1991 Prix de la Découverte Européene’i kazand?. 1985’te yay?mlan?p 1990’da pek çok dile çevrilen “Beyaz Kale” roman?  ile uluslararas? bir üne kavu?tu. 1985-88 y?llar? aras?nda New York’ta Columbia Üniversitesinde “visiting scholar” olarak bulundu. “Kara Kitap”?n (1990) Frans?zca çevirisiyle Prix France Culture (ödülünü) ald?. 1991’de yazd??? tek senaryo filme çekildi. “Benim Ad?m K?rm?z?” (1998)  roman? ile Fransa’da Prix Du Meilleur Livre Etranger, ?talya’da Grinzane Cavour (2002) ve International Impac-Dublin ödüllerini (2003) kazand?. Pamuk’a Dublin ?ehri ad?na bir belge ile birlikte yüz bin Euro’luk para ödülü verildi.
Orhan Pamuk’un romanc?l??? “postmodern roman” kategorisinde de?erlendirilmektedir. Ele?tirmen Y?ld?z Ecevit “Orhan Pamuk’u Okumak” adl? kitab?nda onun avangard (öncü) romanc?l???n? de?erlendirmektedir. Özellikle “Beyaz Kale”, “Kara Kitap”, “Yeni Hayat”, “Benim Ad?m K?rm?z?” romanlar?ndan yola ç?karak, bize kendisini ve olaylar?n geli?imini anlat?r. Ayn? ?ekilde edebiyat tarihçisi Jale Parla da “Don Ki?ot’tan Günümüze Roman” adl? kapsaml? çal??mas?nda, “Benim Ad?m K?rm?z?”dan hareketle Orhan Pamuk’un eserlerini kar??la?t?rmal? edebiyat ba?lam?nda irdeledi. Parla’ya göre Pamuk, Türk roman?n?n ald??? önemli dönemeçlerin sahibi olan bir yazard?r. Do?u-Bat? sorunsal?yla estetik düzeyde hesapla?maya yönelen Ahmet Hamdi Tanp?nar ve O?uz Atay gibi önemli yazarlardan birisidir. Bu sorunsal? kültürel ve felsefi içerimleriyle edebiyat?na ta??m??, özellikle “Kara Kitap”ta bu tema ba?lam?nda önemli, çok katmanl? bir edebi metin örne?i sergilemi?tir.
Orhan Pamuk’un eserleri toplam otuz iki dile çevrildi. 2005 y?l?nda Ermeni ve Kürt sorunu konular?nda verdi?i demeçler tart??ma ve ele?tiri konusu oldu. “Das Magazin” adl? haftal?k ?sviçre dergisiyle yapt??? bir söyle?ide; “Bu topraklarda 30 bin Kürt ve 1 milyon Ermeni öldürüldü. Benden ba?ka kimse bundan bahsetmeye cesaret edemedi” aç?klamas?nda bulununca, 2005 y?l?nda hakk?nda ‘Türklü?e hakaret’ davas? aç?ld?. Davan?n ilk duru?mas?nda ertelenme karar? ç?kmas? üzerine Avrupa birli?i (AB) yetkililerinden tepkiler geldi. Dava günü ?i?li Adliyesi önünde Pamuk ve yabanc? yetkililere yönelik olarak yap?lan protesto gösterileri, Türkiye ve dünya bas?n?nda önemli yer tuttu. Sonraki duru?mada davan?n dü?mesine karar verdi.
Yine 2005 y?l?nda “Kar” adl? roman?yla Fransa’da her y?l en iyi yabanc? romana verilen “Le Prix Medicis Etranger” ödülünü ald?.  Orhan Pamuk 12 Ekim 2006 tarihinde Nobel Edebiyat Ödülü’nü alarak Nobel Ödülü kazanan ilk Türkiye Cumhuriyeti vatanda?? olarak tarihe geçti. ?sveç Akademisi yay?mlad??? ödül gerekçesinde ?öyle demekteydi: “2006 Nobel Edebiyat Ödülü ‘Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken kültürlerin birbiriyle çat??mas? ve örülmesi için yeni simgeler bulan’ Orhan Pamuk’a verilmi?tir.” Pamuk, 7 Aral?k 2006’da, ?sveç Akademisi’nde “Babam?n Bavulu” ba?l??? alt?nda haz?rlad??? Nobel konu?mas?n? Türkçe yapt?, Türkçe bilmeyen izleyiciler ellerindeki çeviri metinden konu?may? takip etti, birçok televizyon kanal? konu?mas?n? canl? yay?nlad?. Orhan Pamuk ödülünü 10 Aral?k 2006 günü Stockholm Konser Salonu’nda düzenlenen ödül töreninde ?sveç kral? XVI. Carl Gustaf’?n elinden ald?. Orhan Pamuk, edebiyat alan?nda yirmi kadar uluslararas? ödülün sahibidir ve dünya üniversiteleri taraf?ndan kendisine on iki fahri doktora payesi verilmi?tir.

 
 “Dostoyevski ‘Ecinniler’de ateist sosyalizmin yükseli?e geçti?i bir dönemi anlatmakta ve bu siyasal ve metafiziksel sistemin insanlar? nas?l bir bo?lu?un, kaosun ve ?iddetin içine yuvarlad???n? anlatmaktad?r. ‘Kar’da ise ateist sosyalizm büyük bir yenilgiye u?rad?ktan sonra siyasal ortamda meydana gelen bo?lukta iki tarafa ayr?lan eski sosyalistleri ve bunlar?n içine dü?tükleri kaosu anlatmaktad?r. Bir k?s?m sosyalistler (Muhtar ve Lacivert örne?inde oldu?u gibi) siyasal ?slâm’da iyilik ve adalet istemlerini bulmaya çal???rken di?er bir k?s?m sosyalistler (Kar örne?inde oldu?u gibi) ateist, laik, Bat?c?, liberal kar???m? bir fikir senteziyle ayd?nl??a kavu?acak bir Türkiye hayalini gerçekle?tirmeye çal??m??lard?r. (...) Pamuk burada içgüdülerle yarat?lan sahte dünyalar?n en küçük bir olumsuzlukla y?k?ld???n? ustaca dile getirmi?tir.” (M. Mukadder Yakupo?lu)
“Pamuk, oyunu kurallar?na göre oynad?; ‘’Benim Ad?m K?rm?z?’’, bilboardlara ç?kan ilk roman unvan? kazand???nda bak?lan, görülen, seyredilen yazar?n çehresi oldu. Bir nesneyi iyi tan?yanlarla tan?tanlar?n, tan?maya dayanan bilgi ile tan?tman?n bilgisinin birbirinden tamamen koptu?u reklam dili seçilmi?, iç metinle d?? metin uyumu çatlam??t?. ?çeri?ini toplumsal ilginin belirledi?i ‘’Kar’’?, bu çatla?? yeni bir uyum düzleminde kapatmak yolunda at?lm?? bir ad?m olarak de?erlendirmek gerekir. ‘’?stanbul, Hat?ralar ve ?ehir’’de ise iç ve d?? metinler starl?k müessesesinin kurallar? içerisinde -korkar?m ki bir daha hiç ayr?lmamacas?na- tamam?yla örtü?üyorlar.” (Ömer Türke?)
ESERLER?:
ROMAN: Cevdet Bey ve O?ullar? (1982), Sessiz Ev (1983), Beyaz Kale (1985), Kara Kitap (1990), Yeni Hayat (1994), Benim Ad?m K?rm?z? (1998), Kar (2002), Masumiyet Müzesi (?stanbul 2008).
SENARYO: Gizli Yüz (1992).
ANI / DENEME: Öteki Renkler-Seçme Yaz?lar ve Bir Hikâye (1999), ?stanbul (2003), ?stanbul: Hat?ralar ve ?ehir (an?, ?stanbul 2003), Babam?n Bavulu (an?, ?stanbul 2007), Manzaradan Parçalar (yaz?lar?ndan ve söyle?ilerinden seçmeler, 2010), Saf ve Dü?ünceli Romanc? (Harvard Üniversitesi’nde verdi?i Norton Dersleri, 2011).
HAKKINDA: Y?ld?z Ecevit / Orhan Pamuk’u Okumak (1996), Enis Batur / Roman Okumaktansa Yazar?n?n Can?na Okumak (Cumhuriyet Kitap, 18.2.1999), Oral Çal??lar / “Kar” ile Yine Ele?tirilerin Oda??nda: Orhan Pamuk (Cumhuriyet Kitap, 1.3.2002), M. Tatyana Moran / Orhan Pamuk versus A.H. Tanp?nar (Cumhuriyet Kitap, 25.4.2002), “Kar” Sinemaya Uyarlan?yor (Hürriyet gazetesi, 27.5.2002), Necmiye Alpay / “Bak??lar? Aras?nda” Töre (Radikal Kitap, 6.10.2002), Fatih Altayl? / Kara Yazar (Hürriyet, 11.2.2005), Hürriyet (8.11.2005), ?hsan I??k / TEKAA (2006).