ÖZEL E??T?M MESLEK OKULLARINDA ÜRET?M ZENG?NL???

Millî E?itim Bakanl??? Özel E?itim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlü?ü'ne ba?l? Özel E?itim Meslek Okullar?, özel e?itim ihtiyac? olan ö?rencilerin e?itimine yönelik çal??malar? çok boyutlu bir ?ekilde yürütmeye devam ediyor. Bu çerçevede, tar?m alan?nda bahçe bitkileri, tarla bitkileri ve süs bitkileri-peyzaj olmak üzere üç alanda çal??malar geçekle?tiriliyor.
 
Türkiye genelinde e?itim faaliyetlerini yürüten 191 özel e?itim meslek okulunun 55'inde tar?m alan? yer al?rken 29'unda döner sermaye i?letmesi bulunuyor. Tar?m alan? bulunan özel e?itim meslek okullar?n?n 41'inde geri dönü?üme katk? sa?layan kompost makinesi, 32'sinde uygulama seras?, 18'inde damlama sulama sistemleri, 2'sinde sislenme sulama sistemleri ve 1'inde de ya?murlama sulama sistemi e?li?inde e?itimler sürdürülüyor.
 
Üç meslek dal?nda tüm süreçler için detayl? çal??malar yap?l?yor
Bahçe bitkileri dal?nda dikim, ekim, çelikleme, ay?rma, dald?rma ve a??lama vb. yöntemler kullanarak meyve a?ac? üretimi yap?lmas? ve ürünlerin sat??a haz?rlanmas?na yönelik faaliyetler yürütülüyor. Bu dalda örtü alt? yeti?tiricili?i, mantar yeti?tiricili?i serac?l?k ve topraks?z tar?m alanlar?nda yeti?tirme teknikleri ö?retilirken gübreleme, budama vb. özel tekniklerin ö?retimine de yer veriliyor.
 
Tarla bitkileri dal?nda ise sera ortam? üretim, çelikle üretim, a?? ile üretim, tohum ile üretim ve topraks?z tar?m vb. yöntemler kullanarak üretim yap?lmas? ö?retilirken topra??n ekime haz?rlanmas?, gübreleme, çapalama, sulama, hastal?k ve zararl? ha?erat ile mücadele konular?nda ö?retimler veriliyor. Ayr?ca yine tarla bitkileri dal?nda s?cak ve serin iklim tah?llar?, tek y?ll?k baklagiller, çok y?ll?k baklagiller, yem bitkileri, mantar yeti?tiricili?i, sebze ve meyve yeti?tiricili?i ö?retiliyor. Bu i?lemlerin yan? s?ra bahçe bitkilerinde oldu?u gibi gübreleme, budama vb. özel tekniklerin ö?retimi de gerçekle?tiriliyor.
 
Süs bitkileri ve peyzaj dal?nda da yine sera ortam? üretim, çelikle üretim, a?? ile üretim, ay?rma bölme,  tohum ile üretim ve topraks?z tar?m vb. yöntemler kullanarak üretim yap?lmas? ö?retiliyor. Topra??n ekime haz?rlanmas?, gübreleme, çapalama, sulama, budama, ekim yapma, dikim yapma ve hastal?k ve zararl? ha?erat ile mücadele konular?nda ö?retimler yap?l?yor. Ayr?ca tek y?ll?k süs bitkileri, çok y?l?k süs bitkileri, çim, hobi bahçesi, dikey bahçe ve teras bahçesi yeti?tiricili?i, mevsimlik çiçek yeti?tiricili?i, sukulent çiçe?i tasar?m?, sera çiçek yeti?tiricili?i ve t?bbi aromatik bitki yeti?tiricili?i e?itimi veriliyor.
 
Tarladan sofralara uzanan geni? yelpazede e?itim faaliyetleri gerçekle?tiriliyor
Özel e?itim meslek okullar?n?n tar?m alan?ndaki potansiyellerine bak?ld???nda, üretim band?nda "hayvansal üretim", "meyve", "sebze", "sofra ye?illikleri", "süs bitkileri" ve "t?bbi aromatik bitkiler" kategorileri kendini gösteriyor.
 
Bu kapsamda hayvansal üretim kategorisinde, 9 bin 600 litre kompost topra?? ve 600 litre solucan gübresi üretildi. Hayvansal ürünler kategorisinde sadece Konya Meram Melike Hatun Özel E?itim Meslek Okulunda bu y?l itibar?yla 720 adet organik yumurta, 10 adet tavuk ve 10 adet tav?an üretim yap?ld?. Kompost topra??n?n tar?msal üretimde kullan?lmas? sayesinde bu topra??n sat??? da yap?larak döner sermaye i?letmelerine gelir kaydedildi. 
 
Meyveler kategorisinde, 8 özel e?itim meslek okulu üretim yapt?. Meyve fideleri alt kategorisinde avokado, dut, asma, çilek, elma, ceviz, kestane, badem, erik, ?eftali, Antep f?st???, ahududu ve bö?ürtlen fidelerinden toplamda 640 adet üretildi. Meyveler alt kategorisinde zeytinya??, salamura zeytin, ye?il zeytin, ku?konmaz,  üzüm, yenidünya, karpuz, mandalina, çilek, erik ve ejder meyvesi olmak üzere 285 kilogram üretim yap?ld??? görüldü.
 
Sebzeler kategorisinde, 21 özel e?itim meslek okulu üretim gerçekle?tirdi. Sebze fideleri alt kategorisinde domates, biber, patl?can, salatal?k ve patates fidelerinden toplamda 30 bin 820 adet üretim yap?ld?. Sebzeler alt kategorisinde fasulye, biber, domates, havuç, sar?msak, kabak, bakla, patl?can, biber, turp, mor lahana, karnabahar, bezelye, salatal?k, patates, lahana, p?rasa, brokoli, kapya biberi, k?l biber, dolmal?k biber, patates ve bamya 54 bin 261 kilogram ve 1.210 adet m?s?r üretimi sa?land?.
 
Sofra ye?illikleri kategorisinde, 22 özel e?itim meslek okulunda yo?un üretim görüldü. Bu okullarda toplamda 100 bin 330 adet marul ve 9 bin 970 ba? karalahana maydanoz, roka, fesle?en, me?em, ?spanak, tere, reyhan, paz?, nane ve dereotu üretimi yap?ld??? tespit edildi.
 
Süs bitkileri kategorisinde, 17 özel e?itim meslek okulu üretimindeki ürünler kaktüs, sukulent ve di?er süs bitkileri alt kategorilerinde yo?unla?t?. Kaktüsler alt kategorisinde 39 farkl? üründen 20 bin 300 adet üretilirken, sukulentler alt kategorisinde 20 farkl? üründen 3 bin 500 adet üretim yap?ld?. Di?er tek ve çok y?ll?k süs bitkileri alt kategorisinde 26 farkl? üründen 103 bin 651 adet üretim sunuldu.
 
T?bbi aromatik bitkiler kategorisinde ürünler ise Yalova merkez ilçesi Esvet Sabri Ayta?man Özel E?itim Meslek Okulu ve Konya Meram Melike Hatun Özel E?itim Meslek Okulu olmak üzere iki okulda üretiliyor. Bu kategoride üretimi yap?lan ürünler lavanta, alt?n çiçek, ku?burnu, gül, ?t?r, alt?n otu  , lavanta, köklü nane  çeli?i, biberiye, çalandula, kekik, ekinezya  fidesi ve alt?n otu olarak dikkat çekiyor. Söz konusu kategoride 5 bin 349 adet fide ve 20 bin adet çelik üretimi yap?ld?.
 
Ürünlerin de?erlendirilmesinde bölge payda?lar? da rol al?yor
Ürünlerin sat???;  ba?ta belediyeler olmak üzere yerel esnaf, yerel pazarlar ve il/ilçe millî e?itim müdürlükleri bünyesindeki okullar?n okul aile birliklerine yönelik gerçekle?tirildi. Üretim yapan okullarda yiyecek içecek hizmetleri alan?n?n bulunmas? durumunda üretilen ürünler, öncelikle bu alanda ham madde olarak de?erlendirildi.
 
Söz konusu ürünlerin üretiminden ülke genelinde 2022 y?l?nda ortalama 424 bin 685 TL gelir elde edilirke bu gelir, okullardaki makine ve di?er teçhizat?n onar?m? ve sonraki üretimlere sermaye olarak kullan?ld?.  
 
Öte yandan, tar?m alan?ndaki kompost makinelerine ham madde olu?turmak için Kütahya Bahattin Çini Özel E?itim Meslek Okulu ile Kütahya Belediyesinin anla?mas?yla pazar yerinde olu?an organik at?klar kompost topra??na dönü?türülerek de?erlendirirken Konya Meram Melike Hatun Özel E?itim Meslek Okulu da evlerde olu?an organik at?klarla seramik çiçek saks?lar?n? de?i?tirerek çevre ve iklim de?i?ikli?ine dikkat çekiyor.
 
Özel e?itim meslek okullar? ile özel e?itim ihtiyac? olan ö?rencilere istihdam öncesi mesleki beceriler kazand?r?lmas? amaçlan?rken bu yönde meslek edinme atölyelerinde ve i?letmelerde uygulamal? olarak çal??malar düzenleniyor.
 
Tar?m alan?nda mesleki e?itimlerin kalitesine ve fiziki ortamlar?n standartlar?na ili?kin de?erlendirmeler ve çal??malar okul temelli sürdürülüyor. Söz konusu çal??malar ve de?erlendirmeler 11. Kalk?nma Plan? da dikkate al?narak ça??n gerekliliklerine uygun, sektörle ba?da??k, kültürel de?erler ve yerel imkânlar? f?rsata çevirebilen okul yap?lar? olu?turma ve var olan? geli?tirme yolunda devam ediyor.